Τὸ εὐλογημένο καὶ κατανυκτικὸ Τριώδιο

Ἀπὸ τὶς 25 Φεβρουαρίου μέχρι τήν 4η Μαΐου μὲ τὶς ἱερὲς Εὐαγγελικὲς περικοπὲς καὶ τὰ θαυμάσια κατανυκτικὰ τροπάρια τῶν ἁγίων αὐτῶν ἡμερῶν τοῦ Τριωδίου, μὲ τὰ ὁποῖα εἶναι γεμάτες οἱ ἱερὲς Ἀκολουθίες, ­προετοιμάζονται οἱ ψυχές μας γιὰ νὰ ζήσουμε θεάρεστα τὴν πιὸ μεγάλη ἑορτὴ τῆς Ὀρθοδοξίας μας, τὴν Ἀνάσταση.
Ἐκεῖνο ποὺ τονίζει εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς τὸ Τριώδιο εἶναι ἡ συντριβή, τὸ ­χτύπημα τοῦ ἐγωισμοῦ καὶ ἡ ­συναίσθηση τῆς ἁ­­­μαρτωλότητός μας, ὅπως αὐτὸ ­φαίνεται πολὺ παραστατικὰ μὲ τὴν Παραβολὴ τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου. Ἂν δὲν χτυπήσουμε σὰν χταπόδι, θὰ λέγαμε ἁπλά, τὸν ἐγωισμό μας, αὐτὸ τὸ θηρίο ποὺ τὸ κρύβουμε μέσα μας κληρο­νομιὰ ἀπὸ τοὺς ­Πρωτοπλάστους, ποὺ μπολιάστηκαν μ’ αὐτὸ ἀπὸ τὸν μισάνθρωπο Σατανᾶ, δὲν μποροῦμε νὰ κάνουμε βῆμα στὸν ἀνηφορικὸ δρόμο τῆς ἀρετῆς καὶ τοῦ ἁγιασμοῦ μας. Γιατί; Διότι ὁ ἐγωι­σμὸς ἐμποδίζει τὴ Χάρη τοῦ Θε­­­­οῦ νὰ μᾶς ἐπισκιάσει. Ὁ ἐγωισμός μας φράζει τὸν ἀ­­­γωγὸ τῆς ­Χάριτος τοῦ Θεοῦ πρὸς τὴν ψυ­­χή μας. Καὶ χω­ρὶς τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ δὲν εἴμαστε ἱκανοὶ νὰ νικήσουμε τὶς ­ἀδυναμίες, τὰ ­ἐλαττώματα καὶ τὰ πάθη μας. Τὸ εἶπε ὁ ἴδιος ὁ Θεάν­θρωπος: «Χωρὶς ἐ­­­μοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν» (Ἰω. ιε΄ 5).
Εἶναι σὰν νὰ χτίζουμε σπίτι στὴν ἄμ­μο, ἂν ἀφήνουμε ἀπολέμητο, ἀχτύπητο τὸν ἐγωισμό μας καὶ νομίζουμε ὅτι εἴμαστε καλοὶ χριστιανοί. Αὐτὸ ἔπαθε ὁ Φαρισαῖος τῆς Παραβολῆς. Ἐνῶ πρόσεχε στὴ ζωή του καὶ τηροῦσε τὶς διατάξεις τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου, ἐπειδὴ ἄφησε ἐλεύθερο τὸ θηρίο τοῦ ­ἐγωισμοῦ μέσα του, τελικὰ τὸ θηρίο τὸν κατέφαγε, τὰ ἔχασε ὅλα, ὅλους τοὺς κόπους γιὰ τὴν ἐφαρμογὴ τῶν διατάξεων τοῦ Νόμου. Ἀντίθετα ὁ Τελώνης, ἐπειδὴ ζήτησε ταπεινὰ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, δικαιώθηκε.
Γι’ αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία βάζει στὴν ἀρχὴ τῆς κατανυκτικῆς αὐτῆς περιόδου αὐτὸ τὸ ­παράδειγμα, τὸ ἀρνητικὸ τοῦ Φαρισαίου καὶ τὸ θετικὸ τοῦ Τελώνη. Γιὰ νὰ μᾶς παρακινήσει ἔντονα νὰ ἀγωνιζόμαστε συστηματικὰ μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ ἐναντίον τοῦ ἐγωισμοῦ μας καὶ νὰ καλλιεργοῦ­με τὴν ταπείνωση μὴ λησμονώντας ὅτι εἴ­μαστε ἁμαρτωλοί. Νὰ συναισθα­νόμαστε βαθιὰ μέσα μας τὴν ἁμαρτωλό­τητά μας, ὅπως ὁ Τελώνης τῆς Παραβολῆς, καὶ νὰ καταφεύγουμε στὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ.
Μᾶς βοηθεῖ δὲ σ’ αὐτὴ τὴ συναίσθη­ση τῆς ἁμαρτωλότητός μας ἡ Ἐκκλησία μας μὲ τοὺς ὑπέροχους ὕ­­­­­μνους ποὺ ἀκούγον­ται ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τοῦ Τριωδίου ὅπως: «Τῆς ­μετανοίας ἄ­­­­νοιξόν μοι πύλας, Ζωοδότα…», «Τῆς ­σωτηρίας εὔθυνόν μοι τρίβους, ­Θε­­­ο­τόκε· αἰσχραῖς γὰρ κατερρύπωσα τὴν ψυχὴν ­ἁμαρτίαις…», «Τὰ πλήθη τῶν ­πεπραγμένων μοι δει­νῶν ἐννοῶν ὁ τά­λας, τρέμω τὴν φοβε­ρὰν ἡμέραν τῆς κρίσεως…». Αὐτοὶ οἱ ὕμνοι ­ἀκούγονται σ’ ὅλη σχεδὸν τὴν περίοδο τοῦ ­Τριωδίου καὶ κατανύσσουν τὴν ψυχή μας.
Συγχρόνως προβάλλει τώρα ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία καὶ μεγάλα παραδείγματα μετανοίας ὅπως αὐτὰ τῆς μετανοίας τοῦ ἀσώτου υἱοῦ καὶ τῆς ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας. Ἀλλὰ καὶ ὁ σπουδαῖος ὕμνος τῆς μετανοίας, ποὺ εἶναι ὁ περίφημος Μέγας Κανὼν τοῦ ἁγίου Ἀνδρέου Κρήτης, μᾶς δείχνει τί σημαίνει μετάνοια καὶ ὅτι ποτὲ δὲν εἶναι ἀργὰ γιὰ τὸν ἁμαρτωλό, ὅταν ὑπάρχει μετάνοια εἰλικρινής. Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ εἶναι πέλαγος ἀπέραντο χωρὶς ἀκτὲς καὶ πυ­θμένα καὶ μπορεῖ νὰ ἀναστήσει κάποιον ποὺ ἦταν ψυχικὰ νεκρός, ὥστε νὰ ἀναζήσει πνευματικά, ὅπως ἔγινε μὲ τὸν ἄ­­­­σωτο καὶ μὲ τόσους καὶ τόσους ὁμοίους του.
Ὁ δρόμος τοῦ Τριωδίου κάποτε μᾶς παρουσιάζεται ἴσως δύσκολος. Γι’ αὐ­τὸ ἡ Ἐκ­κλησία μας, γιὰ νὰ μᾶς ­ἐνισχύσει, ὑ­­ψώνει στὸ μέσον τῆς Μεγάλης Τεσσαρα­κοστῆς τὸν Τίμιο Σταυρό, γιὰ νὰ συνεχί­σουμε μὲ ἀνανεωμένες δυνάμεις τὸν κα­λὸν ἀγώνα.
Τὴν ἴδια περίοδο ἡ οὐράνια μορφὴ τῆς Παναγίας μας ἀλλάζει ἀμέσως τὴν ψυχική μας διάθεση. Μαζί της γιορτά­ζουμε ἕξι φορὲς Πάσχα πρὶν ἀπὸ τὸ Πάσχα. Σκιρτάει ἡ καρδιά μας ἀπὸ χαρὰ καὶ συγκίνηση ὅταν ­ψάλλουμε τὶς ­μέρες αὐτὲς τοῦ Τριωδίου τοὺς «Χαιρετισμούς» της. Καὶ πανηγυρίζουμε στὴν ἑορτὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ της. Τὴν νιώθουμε δίπλα μας. Θέλουμε νὰ ἀσπαστοῦμε τὴν ἱερὴ ­εἰκόνα της. Νὰ πάρουμε κάτι ἀπὸ τὴ Χάρη της. Ποθοῦμε ἐπίσης νὰ εἴμαστε μαζί της νοερὰ καὶ ὅταν πονεμένη θὰ στέκεται σιωπηλὴ κάτω ἀπὸ τὸν Σταυρὸ τοῦ Υἱοῦ καὶ Θεοῦ της. Ἀλλὰ λαχταροῦμε νὰ ἀφουγ­κραζόμαστε καὶ τοὺς χτύπους τῆς ἁγνῆς καρδιᾶς της ὅταν ὁ ἄγγελος θὰ τῆς ἀναφωνεῖ μὲ ἐνθουσιασμό: «Ἁγνὴ Παρθένε, χαῖρε καὶ πάλιν ἐρῶ, χαῖρε· ὁ σὸς Υἱὸς ἀνέστη τριήμερος ἐκ τάφου».
Τότε ὅμως τὸ Τριώδιο θὰ ἔχει ὁλοκλη­ρώσει τὴν ἀποστολή του. Τὸν λόγο πλέον θὰ τὸν ἔχουν οἱ ἀναστάσιμοι ὕ­­­­μνοι τοῦ χαρμόσυνου ­Πεντηκοσταρίου, ποὺ θὰ μᾶς ὑψώνουν στὰ οὐράνια.