«Εἰς τὸν Ἅγιον Ἀπόστολον καὶ Εὐαγγελιστὴν καὶ τῷ Χριστῷ ἐξόχως ἠγαπημένον Ἰωάννην τὸν Θεολόγον»
Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ
Γιορτάζουμε σήμερα τὴ γιορτὴ ἑνὸς ἀπὸ τοὺς προκρίτους Ἀποστόλους τοῦ Χριστοῦ. Τοῦ πλέκουμε ἐγκώμιο, γιατί τὸν θεωροῦμε πατέρα ὅλων ὅσοι φέρουν τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ. Τὸν θεωροῦμε Πατριάρχη ὅσων γεννήθηκαν ὄχι ἀπὸ αἵματα, οὔτε ἀπὸ θέλημα σαρκός, οὔτε ἀπὸ θέλημα ἀνδρός, ἀλλὰ ἀπὸ τὸν Θεό. Δώδεκα γιοὺς εἶχε ὁ Ἰακώβ, ἀπὸ τοὺς ὁποίους δημιουργήθηκαν οἱ δώδεκα φυλὲς τοῦ Ἰσραήλ. Δώδεκα μαθητὲς ἐπέλεξε καὶ ὁ Χριστός, γιὰ νὰ μαθητεύσουν τὸ Εὐαγγέλιο σὲ ὅλα τὰ ἔθνη καὶ νὰ κρίνουν τὶς δώδεκα φυλὲς τοῦ Ἰσραήλ.
Ὁ Ἰωάννης ὡς ἕνας ἀπὸ τοὺς δώδεκα Ἀποστόλους ἔχει ὅλα τὰ κοινὰ γνωρίσματα τῶν ἁγίων Ἀποστολῶν, ὅπως κοινὴ ἔχει καὶ τὴν ὑψηλὴ κλήση ποὺ τοὺς ἔκανε ὁ Κύριος νὰ τοὺς καλέσει στὸ ἀποστολικὸ ἀξίωμα. Ἀλλὰ ὑπάρχουν καὶ γνωρίσματα ποὺ ἀποδίδονται μόνο στοὺς τρεῖς πρωτοκορυφαίους Ἀποστόλους, τὸν Πέτρο, τὸν Ἰάκωβο καὶ τὸν Ἰωάννη. Ὁ Ἰωάννης δὲν εἶναι μόνο κλητὸς Ἀπόστολος, ἀλλὰ συναριθμεῖται μὲ τοὺς ἐκλεκτούς, καὶ μάλιστα εἶναι ὁ ἐκλεκτὸς τῶν ἐκλεκτῶν καὶ ὁ κορυφαῖος του κορυφαίου χοροῦ τῶν Ἀποστόλων, ὁμόστοιχος μὲ τὸν Πέτρο καὶ τὸν Ἰάκωβο, τοὺς τρεῖς προκρίτους καὶ πρωτοκορυφαίους Ἀποστόλους. Στὸ ὅρος Θαβὼρ τὸν Ἰωάννη ἐπέλεξε ὁ Χριστὸς μαζὶ μὲ τὸν Πέτρο καὶ τὸν Ἰάκωβο, γιὰ νὰ δοῦν «τὸ ὑπερφυὲς θέαμα» τῆς θείας Μεταμορφώσεώς Του. Εἶδε «τὴν ὑπεραστράπτουσαν αἴγλην» τοῦ φωτὸς τῆς θεότητος τοῦ Υἱοῦ καὶ ἄκουσε τὴ φωνὴ τοῦ Θεοῦ Πατρὸς «οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα· αὐτοῦ ἀκούετε » (Μάτθ.ιζ 5).
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης κοινὸ ἔχει καὶ τὸ γνώρισμα τοῦ εὐαγγελιστοῦ μαζὶ μὲ ἄλλους τρεῖς ποὺ συνέγραψαν ἱερὸ Εὐαγγέλιο, ἂν καὶ στὴ μεγαλοφωνία καὶ στὸ ὕψος τῆς θεολογίας ὑπερτερεῖ κατὰ πολύ. Ἀλλὰ ὑπάρχουν καὶ γνωρίσματα ποὺ ἀποδίδονται μόνο στὸν Ἰωάννη. Μόνον αὐτὸς ἀπ’ ὅλους τούς Ἀποστόλους καὶ ἀπ’ ὅλους τούς φημισμένους ἄνδρες τῆς Παλαιᾶς καὶ Καινῆς Διαθήκης καλεῖται «Παρθένος». Διότι φύλαξε παρθενία σώματος, ψυχῆς, νοῦ καὶ αἰσθήσεων. Φύλαξε «τὴν ἀκριβῆ παρθενίαν», ποὺ εἶναι «ἡ πρὸς πᾶσαν κακίαν ἀσυνδύαστος γνώμη».
Μόνον αὐτὸς ἀπ’ ὅλους τούς Ἀποστόλους ὀνομάζεται «ἠγαπημένος». Διότι ζοῦσε ζωὴ καθαρότητος καὶ ἁγιασμοῦ καὶ ἀγαποῦσε τὸν ἅγιο Θεὸ μὲ ὅλη τὴν ψυχὴ καὶ τὴν καρδιά του. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀγαπήθηκε ἀπὸ τὸν Χριστὸ περισσότερο ἀπ’ ὅλους. Εἶναι «ὁ μαθητής ὅν ἠγάπα ὁ Ἰησοῦς», «ὃς καὶ ἀνέπεσεν ἐν τῷ δείπνῳ ἐπὶ τὸ στῆθος αὐτοῦ», (Ἰω. κα’ 20). Μόνον αὐτὸς ἀπ’ ὅλους τούς Ἀποστόλους ὀνομάζεται «υἱὸς Παρθένου», καὶ μάλιστα τῆς μητροπαρθένου καὶ Θεομήτορος, ἀφοῦ ἔγινε γι’ αὐτὴν κατὰ χάριν ὅ,τι ὁ Χριστὸς τῆς εἶναι κατὰ φύσιν.
Ἐὰν δὲ μόνον αὐτὸς ἀπέκτησε τὴν ἴδια μὲ τὸν Χριστὸ μητέρα, εἶναι καὶ ὁ μόνος ἀδελφὸς τοῦ ἐπάνω ἀπὸ ὅλους καὶ συγγενὴς καὶ ἀφομοιωμένος μὲ τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ. Υἱὸς ἀγαπητός τοῦ Θεοῦ Πατρὸς ὁ Κύριος; Καὶ ὁ Ἰωάννης μαθητὴς ἀγαπητός τοῦ Κυρίου. Στὸν κόλπο τοῦ Πατρὸς ὁ Κύριος; Στὸν κόλπο τοῦ Υἱοῦ ὁ Ἰωάννης. Παρθένος ὁ Κύριος; Καὶ αὐτὸς διὰ τῆς χάριτος Ἐκείνου παρθένος. Παρθένου υἱὸς ὁ Κύριος; Τῆς ἰδίας υἱὸς κατὰ χάριν καὶ αὐτός, ἐφόσον ὁ Κύριος ἐπάνω ἀπὸ τὸν σταυρὸ στὸν Ἰωάννη ἐμπιστεύθηκε τὴν Παναγία μητέρα Του λέγοντας «Ἰδοὺ ἡ μήτηρ σου» (Ἰω. ιθ’ 27). «Ἐβρόντησε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ ὁ Κύριος»; Καὶ ὁ Ἰωάννης «βροντή» καὶ «υἱὸς βροντῆς» ὀνομάζεται (Μάρκ. γ’ 17). Καὶ μάλιστα εἶναι βροντὴ θεολογικότατη, ποὺ ἀντηχεῖ σὲ ὅλα τὰ πέρατα τῆς γῆς καὶ θεολογεῖ λέγοντας. «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος.» (Ἰω. α’ 1).
Εἶναι τὸ φῶς τὸ ἀληθινὸ ὁ Κύριος ποὺ φωτίζει κάθε ἄνθρωπο ποὺ ἔρχεται στὸν κόσμο καὶ διὰ τοῦ Ὁποίου δημιουργήθηκαν τὰ πάντα; Καὶ ὁ Ἰωάννης γίνεται κάτοπτρο ποὺ ἀντανακλᾶ τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ. Ἐπίσης ὁ ἅγιος Ἰωάννης εἶναι ὁ μαθητὴς τῆς ἀγάπης πού μᾶς διδάσκει νὰ ἀγαποῦμε τὸν ἅγιο Θεὸ ὄχι μόνο «ἐν λόγῳ καί γλώσσῃ», ἀλλὰ καὶ «ἐν ἔργῳ καί ἀληθείᾳ» (Α’ Ἰω. γ’ 18).
Εἴθε νὰ ἀγαποῦμε κι ἐμεῖς τὸν ἅγιο Θεό, ὅπως Τὸν ἀγαποῦσε ὁ Ἰωάννης! Νὰ τιμοῦμε κι ἐμεῖς τὸν ἀγαπημένο μαθητὴ Του ἅγιο Ἰωάννη τὸν Θεολόγο, ὅπως τὸν τιμοῦσε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς! Γιὰ νὰ ἀξιωθοῦμε κι ἐμεῖς τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν καὶ νὰ γίνουμε κληρονόμοι Ζωῆς αἰωνίου. Ἀμὴν
Διδαχές τοῦ Ὁσίου Σιλουανοῦ τοῦ Ἀθωνίτου
« Ἂν ἕνας λαὸς ἢ μία πολιτεία ὑποφέρουν, τότε πρέπει νὰ μετανοήσουν οἱ πάντες κι ὁ Θεὸς θὰ τὰ ἐξομαλύνει ὅλα πρὸς τὸ καλό».
Ὅποιος δὲν ἀγαπᾶ τοὺς ἐχθρούς, σ' αὐτὸν δὲν ἔχει κατοικήσει ἀκόμη ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ. Αφόρητη εἶναι ἡ ζωὴ χωρὶς ἀγάπη γιὰ τὸν Θεό. Σκότος καὶ ἀνία γιὰ τὴν ψυχή. Ὅταν ὅμως ἔλθει ἡ ἀγάπη, τότε εἶναι ἀδύνατο νὰ περιγραφεῖ ἡ χαρὰ τῆς ψυχῆς. Ὅποιος γνώρισε τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, αὐτὸς ἀγαπᾶ ὄλον τὸν κόσμο καὶ ποτὲ δὲν μεμψιμοιρεῖ, γιατί ἡ πρόσκαιρη θλίψη γιὰ τὸν Θεὸ προκαλεῖ αἰώνια χαρά. Ἄς ταπεινώσουμε τὸν ἑαυτό μας, καὶ ὁ Κύριος θὰ δώσει νὰ γνωρίσουμε τὴν δύναμη τῆς προσευχῆς τοῦ Ἰησοῦ. Ψυχή ποὺ ἀγαπᾶ τὸν Κύριο δὲν μπορεῖ νὰ μὴν προσεύχεται, γιατί τὴν ἕλκει πρὸς Αὐτὸν ἡ χάρη ποὺ ἐδοκίμασε στὴν προσευχή.
Ἂν κανεὶς προσεύχεται στὸν Κύριο καὶ σκέφτεται ἄλλα πράγματα, τότε ὁ Κύριος δὲν εἰσακούει αὐτοῦ τοῦ εἴδους τὴν προσευχή. Ἡ ἀδιάλειπτη προσευχὴ προέρχεται ἀπὸ τὴν ἀγάπη καὶ χάνεται ἐξ αἰτίας τῆς κατακρίσεως, τῆς ἀργολογίας καὶ τῆς ἀκράτειας. Τέτοιος εἶναι ὁ παράδεισος τοῦ Κυρίου. Ὅλοι θὰ βρίσκονται μέσα στὴν ἀγάπη καὶ ἀπὸ τὴν κατὰ Χριστὸν ταπείνωση ὅλοι θὰ χαίρονται νὰ βλέπουν τοὺς ἄλλους ἀνώτερούς τους. Ἡ ταπείνωση τοῦ Χριστοῦ κατοικεῖ στοὺς μικρότερους κι αὐτοὶ χαίρονται ποὺ εἶναι μικροί.
Γιὰ νὰ σωθεῖς εἶναι ἀνάγκη νὰ ταπεινωθεῖς. Γιὰ τὸν ὑπερήφανο, καὶ μὲ τὴ βία νὰ τὸν βάλεις στὸν παράδεισο, κι ἐκεῖ δὲν θὰ βρεῖ ἀνάπαυση, γιατί δὲν θὰ εἶναι ἱκανοποιημένος καὶ θὰ λέγει: «Γιατί δὲν εἶμαι ἐγὼ στὴν πρώτη θέση;» Ἡ ψυχὴ τοῦ ταπεινοῦ μοιάζει μὲ πέλαγος. Ρῖξε μία πέτρα στὸ πέλαγος. Θὰ ταράξει γιὰ λίγο τὴν ἐπιφάνεια καὶ μετὰ καταδύεται ἀμέσως στὰ βάθη. Ἔτσι καταβυθίζονται στὴν καρδιὰ τοῦ ταπεινοῦ οἱ θλίψεις, γιατί ἡ δύναμη τοῦ Κυρίου εἶναι μαζί του. Ἡ ὑπερηφάνεια καίει σὰν τὴν φωτιὰ κάθε καλό, ἐνῷ ἡ κατὰ Χριστὸν ταπείνωση εἶναι γλυκεῖα καὶ δὲν περιγράφεται. Κι ἂν τὸ ἤξεραν αὐτὸ οἱ ἄνθρωποι, τότε ὅλη ἡ οἰκουμένη θὰ σπούδαζε αὐτὴν τὴν ἐπιστήμη.
Ψυχή ἁμαρτωλή, αἰχμάλωτη στὰ πάθη, δὲν μπορεῖ νὰ ἔχει εἰρήνη καὶ χαρὰ ἐν Κυρίῳ, ἔστω κι ἂν ἔχει ὅλα τὰ πλούτη τῆς γῆς, ἔστω κι ἂν βασιλεύει σ' ὄλον τὸν κόσμο. Ἄν οἱ ἄρχοντες τηροῦσαν τὶς ἐντολὲς τοῦ Κυρίου καὶ ὁ λαὸς καὶ οἱ ὑπήκοοι ὑπάκουαν μὲ ταπείνωση, θὰ ὑπῆρχε μεγάλη εἰρήνη καὶ ἀγαλλίαση πάνω στὴ γῆ. Ἐξαιτίας ὅμως τῆς φιλαρχίας καὶ τῆς ἀνυπακοῆς τῶν ὑπερήφανων ὑποφέρει ὅλη ἡ οἰκουμένη. Τό μέτρο τῆς ἐγκράτειας πρέπει νὰ εἶναι τέτοιο ποὺ νὰ παραμένει ἡ καρδιὰ στὴν προσευχὴ μετὰ τὸ γεῦμα. Νά ἡ πιὸ σύντομη καὶ εὔκολη ὁδὸς γιὰ τὴν σωτηρία: Νὰ εἶσαι ὑπάκουος ἐγκρατής, νὰ μὴν κατακρίνεις καὶ νὰ φυλάγεις τὸν νοῦ καὶ τὴν καρδιά σου ἀπ’ τοὺς κακοὺς λογισμούς. Τὸ καλύτερο ἔργο εἶναι νὰ παραδοθοῦμε στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ βαστάζουμε τὶς θλίψεις μὲ ἐλπίδα. Γιά νὰ γνωρίσει κανεὶς τὸν Κύριο δὲν χρειάζεται νὰ εἶναι πλούσιος ἢ ἐπιστήμονας, ἀλλὰ χρειάζεται νὰ εἶναι ἐγκρατής, νὰ ἔχει πνεῦμα ταπεινὸ καὶ ν' ἀγαπᾶ τὸν πλησίον.
Ἡ ἀπιστία προέρχεται ἀπὸ τὴν ὑπερηφάνεια. Ὁ ὑπερήφανος ἰσχυρίζεται ὅτι θὰ γνωρίσει τὰ πάντα μὲ τὸν νοῦ του καὶ τὴν ἐπιστήμη, ἀλλὰ ἡ γνῶσι τοῦ Θεοῦ παραμένει ἀνέφικτη γι’ αὐτόν, γιατί ὁ Θεὸς γνωρίζεται μόνον μὲ ἀποκάλυψη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁ Κύριος ἀποκαλύπτεται στὶς ταπεινὲς ψυχές. Σ’ αὐτὲς δείχνει ὁ Κύριος τὰ Ἔργα Του, ποὺ εἶναι ἀκατάληπτα γιὰ τὸν νοῦ μας. Καλότυχη ἡ ψυχὴ ποὺ ἀγαπᾶ τὸν ἀδελφό της, γιατί ὁ ἀδελφός μας εἶναι ἡ ζωή μας. Ἡ ψυχὴ δὲν μπορεῖ νὰ ἔχει εἰρήνη, ἂν δὲν προσεύχεται γιὰ τοὺς ἐχθρούς. Μεγάλο πρόσωπο εἶναι ὁ Ἱερέας, ὁ λειτουργός του ἁγίου Θυσιαστηρίου τοῦ Θεοῦ. Ὅποιος τὸν προσβάλλει, προσβάλλει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ποὺ ζεῖ σ’ αὐτόν. Ἂν ὁ ἄνθρωπος δὲν τὰ λέει ὅλα στὸν πνευματικό, τότε εἶναι ὁ δρόμος τοῦ στραβὸς καὶ δὲν ὁδηγεῖ στὴν σωτηρία. Εἶναι ἀπαραίτητο νὰ ἔχουμε ὑπακοή, ταπείνωση καὶ ἀγάπη, ἀλλιῶς ὅλες οἱ μεγάλες ἀσκήσεις καὶ ἀγρυπνίες μας ἀποβαίνουν μάταιες. Ὁ Κύριος ἀγαπᾶ τὴν ὑπάκουη ψυχὴ καὶ τῆς δίνει τὴν εἰρήνη Του, καὶ τότε ὅλα εἶναι καλὰ κι ἡ ψυχὴ αἰσθάνεται ἀγάπη γιὰ ὅλους. Ὁ ἀληθινὸς ὑποτακτικὸς μισεῖ τὸ θέλημά του κι ἀγαπᾶ τὸν πνευματικὸ πατέρα καὶ γι' αὐτὸ λαμβάνει τὴν ἐλευθερία νὰ προσεύχεται στὸν Θεὸ μὲ καθαρὸ νοῦ κι ἡ ψυχὴ τοῦ θεωρεῖ τὸν Θεὸ χωρὶς λογισμοὺς καὶ ἀναπαύεται κοντά Του. Ὁ ἅγιος Ἀπόστολος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος λέει πὼς οἱ ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι βαρεῖες, ἀλλὰ ἐλαφρὲς . Ναί, εἶναι ἐλαφρές, ἀλλὰ μόνον ἐξ αἰτίας τῆς ἀγάπης, χωρὶς τὴν ἀγάπη ὅμως ὅλα εἶναι δύσκολα.
ΠΗΓΗ: «ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ»
