«Θεῷ παρεσκεύσας ἁγνόν ὡς δόμον
σαὑτήν ἄγουσα, σεμνή, εἰς κατοικίαν.
Παρασκευήν ἔκτανεν εἰκάδι χαλκός ἐν ἕκτῃ»
Στό κατακαλόκαιρο, καί συγκεκριμένα στίς 26 τοῦ τρέχοντος μηνός Ἰουλίου, τιμᾶται ἀπό τήν Ἐκκλησία μας ἡ μνήμη μιᾶς γυναικείας μορφῆς, πού ἀπολαμβάνει μεγάλης τιμῆς ἀπό τό πλῆθος τῶν πιστῶν, ἀπό τά πρῶτα χριστιανικά χρόνια μέχρι καί σήμερα. Εἶναι ἡ ἁγία Παρασκευή.
Ἡ ἑορτή μιᾶς γυναίκας ἀποτελεῖ τιμή στή γυναίκα καί κάθε φορά πού γιορτάζεται ἡ μνήμη κάποιας ἁγίας, τιμᾶται ἡ καθόλου «φύσις τοῦ θήλεος», πού ἤδη μέ τό πάνσεπτο θεομητορικό πρόσωπο ἀπέκτησε τήν αἴγλη καί τιμή πού τοῦ ἀνήκει. Δέν ἐκπηγάζουν πλέον τά «φαῦλα», ἀλλά τά «κρείττω».
Δυό χιλιάδες χρόνια, πρίν ἀπό τήν ἐμφάνιση τῶν διαφόρων φεμινιστικῶν κινημάτων μέ τή γνωστή συνθηματολογία, ἡ χριστιανική Ἐκκλησία εἶχε καταργήσει τίς διακρίσεις ἀνάμεσα στόν ἄνδρα καί τή γυναίκα. Τίμησε ἰσάξια μέ τόν ἄνδρα καί τή γυναίκα. Ἔτσι στό Ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας δέν ὑπάρχουν διακρίσεις. Ἡ τιμή τοῦ Ἁγίου προσφέρεται χωρίς διάκριση τόσο σέ ἄνδρες, ὅσο καί γυναῖκες. Καί μόνο πρόκληση ἐντυπώσεων ἀποτελοῦν, ὅσα κατά καιρούς ἐκστομίζονται ἀπό κάποια στόματα, πού δέν γνώρισαν ἤ κάνουν πώς δέν γνωρίζουν τίς θέσεις τῆς Ἐκκλησίας μας.
Ἡ ἁγία Παρασκευή γεννήθηκε στή Ρώμη γύρω τό 117 περίπου ἀπό γονεῖς πού ἦταν Ἕλληνες τήν καταγωγή. Εἶχαν ὅμως ἀσπασθεῖ τήν πίστη στό Χριστό. Ὁ πατέρας της λέγονταν Ἀγάθων καί ἡ μητέρα της Πολιτεία. Ἦταν καί οἱ δυό τους θεοσεβεῖς καί ἀγαποῦσαν ἀληθινά τόν κάθε ἄνθρωπο. Σάν πολύ πλούσιοι βοηθοῦσαν ἀδιάκριτα ὅποιον εἶχε ἀνάγκη. Στήν ζωή τους ὅμως ὑπῆρχε κάποια πίκρα ἐπειδή δέν εἶχαν ἀποκτήσει παιδί. Μέ πίστη καί προσευχή πολλή στήριζαν τήν ἐλπίδα τους στό Θεό. Ζητοῦσαν νά τούς δωρηθεῖ ἕνα παιδί. Πράγματι ὁ Θεός ἄκουσε τῆς καρδιᾶς τους τόν στεναγμό καί ἔστερξε στήν ἐκπλήρωση τῆς ἐπιθυμίας τους. Τούς γεννήθηκε μιά θυγατέρα, πού τήν ὀνόμασαν Παρασκευή, ἐπειδή γεννήθηκε τήν ἕκτη ἡμέρα τῆς ἑβδομάδος.
Σάν καρπός προσευχῆς ἀνατράφηκε μέσα σέ κλίμα εὐσεβείας. Ὅσο μεγάλωνε τόσο καί γίνονταν πολύ ὄμορφη τόσο στήν ψυχή, ὅσο καί στό σῶμα. Ὅσοι ἔβλεπαν τή Παρασκευή ἐπιθυμοῦσαν νά τήν κάνουν νύμφη γιά τά δικά τους παιδιά. Καί γι’ αὐτό ὅταν ἔφθασε σέ ἡλικία γάμου, ὀνομαστές οἰκογένειες τῆς Ρώμης, ζήτησαν νά τήν παντρευθοῦν τά παιδιά τους. Στά εἴκοσί της ὅμως χρόνια ἕνα θλιβερό περιστατικό συνεκλόνισε τή ζωή της. Πέθαναν καί οἱ δυό της γονεῖς δοκιμάζοντας ἔτσι τήν πίκρα τῆς ὀρφάνιας. Ἡ πραγματικότητα αὐτή στάθηκε καθοριστικός σταθμός τῆς ζωῆς της. Παρά τήν πληθώρα τῶν ἐπιγείων μνηστήρων, ὁ ἐπουράνιος μνηστήρας κέντησε τήν καρδιά της καί σ’ αὐτόν ἀφιερώθηκε μ’ ὅλη τή δύναμη τῆς ὑπάρξεώς της.
Πούλησε τά ὑπάρχοντά της καί τά μοίρασε στήν Ἐκκλησία καί σέ φτωχές οἰκογένειες. Μέ τά ὅσα ἀπέμειναν δημιούργησε ἕνα Οἰκοτροφεῖο γιά ὀρφανά κορίτσια, ἀπό τά ὁποῖα πολλά ἀφιερώθηκαν στόν Χριστό. Ἡ ἴδια περιδιάβαινε σέ χωριά καί πόλεις καί δίδασκε τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ. Οἱ χριστιανοί βλέποντας τό ζῆλο τῆς Παρασκευῆς ἐνισχύονταν στήν πίστη τους, ἐνῶ πολλοί ἀπό τούς εἰδωλολάτρες ἀκούγοντας τή φλόγα τοῦ κηρύγματός της πίστευαν στόν Χριστό. Ἡ δράση της ἦταν ἔγινε ξακουστή.
Μήν ξεχνοῦμε ὅμως τήν ἐποχή πού ζεῖ ἡ Ἁγία. Ἦταν ἐποχή διωγμῶν καί δοκιμασίας. Καί μόνο τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ ἀποτελοῦσε κατηγορία καί ἀφορμή μαρτυρίου. Ἡ Παρασκευή, ὅπως καί οἱ χριστιανοί τήν ἐποχή ἐκείνη δέν δίσταζαν καί ὁμολογοῦσαν τήν πίστη στό Χριστό. Στή Ρώμη τότε βασίλευε ὁ αὐτοκράτορας Ἀντωνῖνος (138-161), γνωστός καί ἀπό τήν προσωνυμία «εὐσεβής».
Ὁ αὐτοκράτορας πληροφορεῖται τή δράση τῆς νεαρῆς Παρασκευῆς καί ζητεῖ νά τήν γνωρίσει προσωπικά. Πράγματι, στή συνάντηση πού ἔγινε ὁ Ἀντωνῖνος ἐντυπωσιάζεται ἀπό τήν Παρασκευή, ἡ ὁποία θαρρετά ὁμολογεῖ τή χριστιανικότητά της. Ὁ αὐτοκράτορας θά προσπαθήσει μέ δελεστικές προτάσεις νά τήν κάνει ν’ ἀπαρνηθεῖ τόν Χριστό καί τήν πίστη της. Τά δελεάσματα πολλά καί προκλητικά καί πάντοτε θέλγουν κάθε νεαρή ὕπαρξη. Ὅμως ἐδῶ ἡ Παρασκευή ἀταλάντευτα τ’ ἀπορρίπτει καί ἀρνεῖται νά ἐνδώσει στίς προτάσεις τοῦ αὐτοκράτορα.
Ὕστερα ἀπό τίς κολακεῖες καί τίς ὑποσχέσεις ἔρχονται οἱ ἀπειλές καί τά βασανιστήρια. Ἄπάνθρωπο τό θέαμα νά βλέπει κανείς μιά νέα γυναίκα νά βασανίζεται ἀνυπεράσπιστη ἀπό τούς ἀγροίκους βασανιστές της. Ποικιλία ἀπό μαρτύρια. Ἕως ὅτου ἡ ἀρρωστημένη φαντασία τῶν κακοποιῶν της, τήν ρίχνει μέσα σέ καυτή πίσσα καί λάδι. Ὁ ἴδιος ὁ αὐτοκράτορας παρακολουθεῖ. Καί ἐνῶ ἡ Παρασκευή μένει ἀνέπαφη, ὁ Ἀντωνῖνος πού στέκεται κοντά στό καυτό μεῖγμα, νομίζει πώς δέν καίει καί ζητάει ἀπό τήν μάρτυρα νά τοῦ ρίξει στό πρόσωπο μιά φούχτα ἀπό τό μεῖγμα. Ὅταν ὅμως αὐτό ἔπεσε στά μάτιά του τυφλώθηκε ἀπό τήν ὑψηλή θερμοκρασία του καί γέμισε ἐγκαύματα τό ὑπόλοιπο πρόσωπό του. Μέ τρόμο καί πόνο ὁ ἴδιος ὁ αὐτοκράτορας ἐκλιπαρεῖ τήν Παρασκευή μέ τήν προσευχή της στό Χριστό νά τοῦ θεραπεύσει τά μάτια καί τίς πληγές. Ἡ ἁγία μέ τήν προσευχή της ἔκανε καλά τά μάτια τοῦ Ἀντωνίνου.
Ἡ θαυματουργική θεραπεία τοῦ αὐτοκράτορα δίνει στήν Παρασκευή τήν ἐλευθερία της καί τήν ἐπάνοδο στό ἔργο της. Ἀκόμη τό γεγονός τῆς θεραπείας τοῦ αὐτοκράτορα στάθηκε ἀφορμή γιά νά θεωρηθεῖ ἡ ἁγία Παρασκεή, ἡ προστάτιδα καί θεραπεύτρια τῶν ὀφθαλμικῶν νοσημάτων.
Μετά τό θάνατο τοῦ Ἀντωνίνου θά ἀνεβεῖ στό θρόνο ὁ Μᾶρκος Αὐρήλιος (161-180). Καί τοῦτος ὁ αὐτοκράτορας θά κηρύξει νέους κατά τῶν χριστιανῶν διωγμούς. Στό διωγμό θά συλληφθεῖ καί πάλι ἡ Παρασκευή. Ὁ ἔπαρχος τῆς Ρώμης, Ταράσιος, ἀγροῖκος καί σκληρός, μέ μιά ἀπάνθρωπη συμπεριφορά ρίχνει τήν Παρασκευή σέ μιά καινούργια σειρά μαρτυρίων.
Μέ ἀνδρεῖο φρόνιμα καί ἦθος ἡ ἁγία δίνει μαθήματα συμπεριφορᾶς καί στερρότητας. Τελικά τό ξῖφος τοῦ δημίου ἀποκόπτει τό ἁγιασμένο κεφάλι της. Ἡ ἁγία Παρασκευή μέ τό μαρτύριο τοῦ αἵματός της κέρδισε τόν τίτλο τῆς μεγαλομάρτυρος, καί μέ τήν ὁσιακή βιοτή της, τήν τιμή τῆς ὁσιοπαρθενομάρτυρος. Ἡ μνήμη της τελεῖται στίς 26 Ἰουλίου.
Τό ἀπολυτίκιο πού ψάλλουμε στή μνήμη της εἶναι τό ἀκόλουθο τονισμένο στόν α’ ἦχο.
«Τήν σπουδήν σου τῇ κλήσει κατάλληλον ἐργασαμένη, φερώνυμε,
τήν ὁμώνυμόν σου πίστιν εἰς κατοικίαν κεκλήρωσαι, Παρασκευή ἀθληφόρε,
ὅθεν προχέεις ἰάματα, καί πρεσβεύεις ὑπέρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν».
(+ π. Κ. Φ.)
